Hacim - Kütle - Özkütle - Ağırlık - Esneklik

Yönetici Mesaj Sayısı : 1117 Rep Gücü : 470 Kayıt tarihi : 13/08/08

Hacim maddelerin ortak özelliklerindendir. Bir maddenin uzayda kapladığı bölgeye hacim denir. Yani hacim maddenin büyüklüğü ile ilgili bir niceliktir. Birimi SI birim sistemlerinde m³ (metreküp) dür.

1 m³ =1000 dm³
1 dm³ =1000 cm³ = 1 Litre
1 cm³ =1000 mm³
Hacim ölçüleri 1000 in katları olarak artar. 1 litrenin 1 dm³ e eşit olduğu bilinirse, litre birimi diğer birimlere kolaylıkla çevrilebilir.

Bazı geometrik şekillerin hacimleri:


Dikdörtgen prizma	Silindir	Piramit
V=A.B.h	V=π.r².h	V=A.B.H/3

Koni Küre
V=π.r².h/3 V=4π.R³/3

Kütle

Kütle bir maddenin içerdiği madde miktarı olarak tanımlanır. Yani, kütlesi büyük olan madde daha çok kütle parçacığı içermektedir. Büyük kütlesi olan cisimleri hareket ettirmek veya harekete geçirmek zordur. Aynı zaman da büyük kütleli cisimlere daha çok yerçekimi kuvveti etki eder. Yani büyük kütleli cisimlerin ağırlıklarıda büyük olur.

Kütleyi ölçmek için eşit kollu teraziden yararlanılır.

Terazinin duyarlılığı: Duyarlılık binicinin bir bölme yardeğiştirmesinin kaç g fark yarattığıdır. Veya binici 1. bölmede iken kaç gram etkisi olduğudur.

Özkütle

Özkütle maddenin birim hacminin kütlesidir. Hacim birimi cm³ kütle birimi g alınırsa, bir maddenin özkütlesi; o maddenin 1 cm³ ünün kaç g geldiğidir.

Ağırlık

Ağırlık: Bir gezegenin bir cisme uyguladığı çekim kuvvetine cismin o gezegendeki ağırlığı denir. Örneğin bir cismi Jupiter gezegenine götürsek, Jupiter cismi Dünya'dan daha büyük bir kuvvetle kendine çekecektir. Yani o cismi jupiterde kaldırmak istesek daha çok kuvvet uygularız. Bu demektir ki, cismin Jupiter'deki ağırlığı Dünya'dakinden büyüktür.

Her gezegenin birim kütleye uyguladığı yerçekimi kuvvetine o gezegenin yerçekimi alan şiddeti (veya yerçekimi ivmesi) denir. Yani yerçekimi ivmesi, 1 kg lık kütlenin o gezegendeki ağırlığıdır.
Örneğin Dünya'nın yerçekimi ivmesi 9.8 N/kg dır. Demekki kütlesi 1 kg olan bir cismin dünyadaki ağırlığı 9.8 N (9.8 Newton). Bu tanımdan hareketle 10 kg kütleli cismin ağırlığının 98 N olması gerektiğini bulabiliriz. o halde ağırlık bulunurken kütle ile yerçekimi alan şiddeti çarpılmalıdır. Bu işlemi sembollerlr ifade edersek;

Kütle: m Ağırlık: G Yerçekimi ivmesi: g ile gösterilirse;

G = m.g

formülü elde edilir.

Her gezegenin büyüklüğüne göre değişen bir yerçekimi alan şiddeti (g) olduğundan ağırlık gezegene göre değişir. Ama kütle uzayın her yerinde aynıdır.

Ayrıca bir gezegenin yerçekimi ivmesi gezegendeki farklı konumlara göre değişebilir. Örneğin, Dünya da ktuplarda yerçekimi ivmesi ekvatordakinden büyüktür ve ekvatordan kutuplara gidildikçe yerçekimi ivmesi artar. Bunun sebebi Dünyanın kutuplardan basık olması ve Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesidir.

Esneklik

Bir maddeye kuvvet uygularsanız şekli veya boyutları değişebilir. Örneğin kağıdı buruşturduğunuzda, lastiği uzattığınızda, teli büktüğünüzde şekilleri değişir. Şekli değişmiş olan cisim eski haline geri dönüyorsa esnek cisimdir. Esnek olmayan cisimler eski şekline dönmez. Örneğin hamuru sıkıp şeklini değiştiriseniz, son şklini korur. Fakat lastiği uzatıop bırakırsanız eski şeklini alır. O yüzden hamur esnek değildir. Lastik esnektir.